Cancioneiro do país

que parece que dá ghusto

ver este baile bailar

Hei-che de mandar, has d'ir

Cun fol debaixo do brazo

Coma quen ven de pedir

mazanciña colorada,

quen te viu, quen te verá,

non che puiden ve-la cara

botou-ll'o bico de pedra

as mozas non beben nela

Manüel todo rabea

Esa non a saben todos

O namorar vai no rir

E máis no mirar dos ollos

a Lisboa por ghanar

Lisboa queda no eido

pra quen quere traballar

Porque ela cantaba ben

Aghora morro de fame

E o cantar non me mantén

no alto de Carvalliñas

que lle leven unhas zocas

que lle pican as espiñas

non ten saia nin capelo

que viva o noso de Castro

que o ten de terciopelo*

de righeiro en righeiro

pica-ll'a mosca no rabo

non pode parar no eido

que eu che darei un piñón

Moreno, dá-m'unha aperta

da raíz do corazón

Todos miran para min

Fato de bocas abertas

Na miña vida tal vin

O tempo que t'eu amaba

Tres anos e mais un dia

Mira que cegha eu andaba!

que me quedou a mantilla

no adro sen recoller

e anque anubia non chove

o meu amor está malo

e anque está malo non morre

da mazán, un bocadiño,

da tua boca, unha fala

do corazón, un cariño

porque és fillo de rico,

pode-lo poñer ò d'reito

que eu de ti non necesito

que revolven o sentido

amar e non ser amado,

querer, e non ser querido

catro para tua nai

toma, leva-ll'estes catro

p'rò cornudo de teu pai

que o moito falar é vicio

e o dar palabras ao vento

é sementar no camiño

Como che vai, miña flor?

Desde que ti me deixaches

A cada paso, millor

E ieu casar, casaría

se a vida de casada

fora a do primeiro día

portelo do meu quinteiro

auga da miña fontiña

sombra do meu laranxeiro

van xuntas à romaria

a miña viña borracha

a tua xa non se tiña

pon as ferreñas de punta

aghora que anda bailando

fermosura toda xunta

do que non pode ghastare

inda ten un unto vello

dun porco que ha de matare

Teño sardiñas no mare

Teño unha moza bonita

Non quero máis traballare

Delicada no comere

Vai-te detrás do teu amo

Qu'eu non te podo mantere

miña mai do corazón

moitas mais hai polo mundo

pero como a miña non

Pasa o carro das estrelas

por riba das casas novas

o que non ten que vender:

vendiu o rabo da burra

por non lle dar de comer

Pasadiñas por me ver

Tamén t'eu daba palabra

Doutros amores non ter

e as tuas son de prata

Se o teu corazón non chora

o meu tampouco se mata

todo cheio de pintiñas

dime con quen repartiches

o cariño que me tiñas

Tamén ch'eu asubiaba

cando era do teu tempo

ramiño da tua man

e agora son a vasoira

con que ti varre-lo chan.

Hei-te de mandar á merda

Á merda t'hei de mandar

case, case que t'amaba

se non fora o case, case

case contigho casaba

ten meu pai unha xesteira

que dá chorismas en maio

coma ghindas da ghindeira

feitas de madeira seca,

traioas na faltriqueira,

tocoas cando me peta.

Ou porque non sabes

Ou porque che faltan

As habelidades

Si orballa, deixa orballar

Que por mais que chova e chova

de ti non m’hei d’apartar

no alto de Camariñas

que lle levan os zapatos,

e lle pican as espiñas

ben seria un cabaleiro

ben lle habia de quedare

un pano de seda ò cuello*

cara de leite batido

inda me dixeron onte

que tiña-lo anghanido

que no mar andas metido

Di-me, ti, dos catro ventos

cal é o máis atrevido

Hoxe rúa ha d'haber

Ela ha de ser en Castro

Ela en Castro ha de ser

Ia-te ver ao Brasile

Mai-lo mar non ten varandas

Meu amor, por ond'ei d'ire

as de Buño son oleiras,

as de Carballo, modistas

e en Silván son costureiras

sei tocá-la pandeireta.

Tamén sei face-la burla

de quen me fai a puñeta

veño da terra dourada

veño da terra dos homes

pero non veño casada

de Baiste a Rubillón

pasean os meus amores

inda que dighan que non!

E aperta, José

Aperta o sapato

Que che cai do pé

non deixe-la boa vida

que eu ben sei dunha casada

que chora d'arrepentida

Caíron xuntos nun pozo

E como os dous tiñan unllas

Rabuñárons'o pescozo

A miña é a de diante

Aí ven o meu mariñeiro

Ai ven o meu maleante

máis hai que non nos falamos

xa o camiño bota erva

onde nós paseabamos

Anque* sexa da puleira

Que van entrar a beilare

As mozas da Canceleira

Se soubera, non cantaba

Canto por lle dar nos ollos

A quen de min marmuraba

A pandareta na man

Se me peta na cabeza

Canto d'aqui a mañán

co mariñeiro do mar,

arma a vela, e arma a vela

e vai cara ao seu lughar

Cando afeite-la barba

Afeitará-lo bighote

E mai-los que aghora vén

Pegha-ll'a rábia no corpo

Porque lle a barba non vén

levai-no, que ben se leva

levai-no, mozas, levai-no

o cantar da nosa terra

Como can que vai perdido

Eu non che son can de caza

Que atenda por asubio

Viva quen anda d'amores!

Viva quen d'amores anda!

que é palabra moi triste

entre dous que ben se queren

custa moito despedirse

anda que desaparece.

Quen ten amores non durme,

quen non os ten, adormece

vente, ventiño mareiro

Vente, ventiño do Norte

serás o meu compañeiro

quedan no rio berrando

por culpa dunha ghaliña

que ten amores co ghalo

Tamén o sei encarrar

Tamén sei tomar amores

Tamén os sei olvidar

Porque non ten que calzar

Calzaba unhas zapatillas*

Se llas deixaran roubar

acabou-se-m'o fumare

acabaron-se-m'as falas

que tiña para che dare

no lughariño do Outeiro

asubios e ajrús

ti non era-lo primeiro

p'ra beilar hai qu´aprender

nós qu´andamos polo mundo

todo nos cómpre saber

Que collo a culler do caldo

Bato-che coela nos dentes

porque nacín en xaneiro

deixa vi-lo mes de maio

qu'eu subirei ò poleiro

son palabras en latín

di-me con quen t’adevirtes

cando saes d’onda min

que xa veu a barateza

van os homes a real

catro van nunha peseta

hein-cho de dar, que o teño

o peine p'ra te peinar

e a cinta p'ra atá-lo pelo

tan altiña se foi pór

por un lado ten Arcade

polo outro, Soutomaior

tocar sei o violín

tamén sei facé-la burla

de que-na fagha de min

dá-m'unha aghulla de prata,

para sacar esta espiña

do corazón, que me mata

pequeniña coma un rato

e o que se meta con ela

vai levar máis que sopapos

la madre que lo parió

baila na punta do pé

nas agullas dun reló

peixe fresco e bó marisco

ide a botá-las redes

à praia de San Fransisco

Para ir e vir de noite

A ese lughar de Loureiro

non quixo tomar asento:

malo de quen se namora

de nenas de pouco tempo

e logho m'alevantei

sacudín o meu capote

conforme estaba, quedei

ou has de parti-las pernas

ou has de sanar do teu

botou-ll'o bico de prata

as mozas non beben nela

Manüel todo se mata

aquí non me sinto só

cantarei ao desafío

ninguén teña de min dor

con panos de tafetán

olliños que a min me queren

nesta terra non están

Pola miña porta andou

Seica andaba ancomodado

Que pasou e non falou

polo furado da porta

ti ghoberna a tua vida

que a miña nada che importa

e non sei dicir por que

cando se quere por algho

non é moi fondo o querer

que me tiña de ver hoxe

por aghora inda non tarda

que ten a pousada lonxe

Eu a Dios non llo merezo

todos me din que o venda

e o meu amor non ten prezo

o Ecce-homo en Cerdedo

santa Apolónia en Quireza

para mozos, Sabucedo

vendedora do tabaco

aghora que vai no inferno

háo de vender barato

Dá tres carros de madeira

Un p'ra min, outro p'ra ti

Outro para que-no queira

A xunto dos meus amores

Fai de conta que botaches

augha por riba das flores

Onde se dá a laranxa

Tamén se dá o limon

cun vaso de cantería

Nin bebín, nin troien ághua

nin falei a quen quería

miña nai, non teño roupa

Casa, miña filla, casa

que unha perna tapa a outra

coma a seda de cosere

se nacemos un p'rò ioutro

que lle habemos de facere

Na saia teño piollos

Como teño tanto gando

Ós viciños cán-ll'os ollos

xa se non usa color café

non quero a tua riqueza

quero a pobreza do meu Xosé

cartas son cartas

as palabras dos homes

todas son falsas!

Quen eran as da parranda

Di qu'eran as do Seixido

Porque nelas nádia manda

tantas veces, Manüel

miña cariña de rosa

meus olliños de papel

Cala-te, vai-te calando

Qu'eu contigho non me meto

por amar unha veleta

foi-che coma quen cambiou

pano fino por baeta

case, case, que t'amei

por culpa do case, case

case contigho casei

teño-a de par de min

Se me perghuntan por ela

Direi-lles que non a vin

por ti doi-m'o corazón

que dormes con catro cabras

metidas na habitación

Non se colgha na parede

O amor que non é firme

Non se fai máis caso dele

Non deixa d'alumear

O amor, por estar lonxe

Non deixa de m'acordar

miña cara de papele

Non te quero para dama

quero-te para mullere

xa se non usa, toma demónio!

non quero a tua riqueza

quero a pobreza do meu António

regatos de tantas cores,

cando os ríos levan tanto

que farán os meus amores?

que as quitaron das roseiras

deste lado si que as hai,

vivan as mozas solteiras!

vexo a casa do meu sogro

hei-lle de casar un fillo

se está de Dios* ou non morro

botou-ll'o bico de vidro

as mozas non beben nela

Manüel mata-se vivo

se non me caso, rabeo

que xa fagho trinta anos

prá seghada do centeo

Son morena, so-no tanto

Tamen o trigho é moreno

E fai o molete branco

'tá a raposa dando berros

Que lle tiran o pelexo

Para monetes de cregos

E volven enverdecere

Así fan amores vellos

Cando se volven a vere

Tecelana xa ma dan

Teñen as pernas tolleitas

De estar a carón do chan

que mellores tocadoras

n'as puideches ir buscar

Moza da beira do mare

Se ti queres, e eu quero

Quen no-lo ha de privare

Face-la debidamente

Para facer unha festa

As mozas de San Vicente

din que non beben o viño

e debaixo do mantelo

levan o xerro escondido

non daba máis a pereira

unha era para o xastre

e outra para a costureira

botan augha sen chover

as pulghas da tua cama

a min non m'han de morder

Miña gharghanta de neve

Non vou a parte do mundo

Gharghanta, que te non leve

na sua casiña nova

que lle levan as galiñas

e ten a muller de angroda

alá pola média noite

pasaremos por Limeres

a que vén á polavila?

Vén mirar o que se pasa

p'ra contar en doutro día

Eu ben sei onde a haie,

indo polo rio arriba

no muíño de meu pai.

dous olliños nun burato

ou son os do meu amor

ou son os d'alghun lagharto

dá catro clases de frutos

bughallas e bughalletes

landras e mazás do cuco

qu'eu iso non cho desprezo

Na feira todo se vende:

cada burro, no seu prezo

E beixei por unha xesta

Serves pra vaca de carro

Que levantas ben a testa

E eu por rico te deixei

Vale máis probe con honra

Ca rico de mala lei

non me perda-lo cariño

non che perderei a lei

un sigharro sen camisa,

un leghartiño ó sol,

un sapo morto de risa

da casca dunha urceira

para me pasiar nela

desd'Alén par'A Cruxeira

Que che veñen a pedir

Eu ben dereita me poño

Pero non os vexo vir

aí vén o vento mareiro

aí vén o meu queridiño

vestido de mariñeiro

que tanto valor lle dás?

Levo café e azucre

da raia de Portugal

que non 'tou na minha terra

Nunca silva me prendiue

Que non me ceivara dela

abaixo, manta mollada!

Onde estean as mulleres

Os homes non valen nada

Son como as augas do mar,

Que en vez de matar-me a sede

Moita máis sede me dan

ía responder á súa cartinha.

Que é para saber

se súa saudade é igual á minha.

e a vaca pediu-me a erva

eu pedin-lle a erva ao campo

e o campo pediu-m'a regha

Deixa quedar o limónhe

Durmirás na miña cama

Perto do meu corazónhe.

Hei-chas de dar se as teño

Papas de millo miudo

Feitas no pote pequeno

cuarta-feira logho vén...

Domingo tarda-me un ano,

p'ra ver a quen quero ben

Que intervás por areona

Hei-che de valdri-los zúrrios

E rosmarche na morrona

nada che quedei debendo

deches-me carta de pago

dei-ch'o recibo correndo

que xa non te quero máis

anque te coronen d'ouro

ten a folla revirada

que lla revirou o aire

unha noite de xiada

Se son de Vigho

Se a noite pasada

Durmin contigho

ela, de verde, non roxe

moito traballiño ten

andar atrás de quen foxe

que vou dá-la despedida

despedida coma ela

non a dei na miña vida