Cancioneiro do país

que no mar andas metido

Di-me, ti, dos catro ventos

cal é o máis atrevido

A xunto dos meus amores

Fai de conta que botaches

augha por riba das flores

que me quedou a mantilla

no adro sen recoller

e logho m'alevantei

sacudín o meu capote

conforme estaba, quedei

coma a seda de cosere

se nacemos un p'rò ioutro

que lle habemos de facere

que tanto valor lle dás?

Levo café e azucre

da raia de Portugal

Cala-te, vai-te calando

Qu'eu contigho non me meto

dá catro clases de frutos

bughallas e bughalletes

landras e mazás do cuco

E ieu casar, casaría

se a vida de casada

fora a do primeiro día

E beixei por unha xesta

Serves pra vaca de carro

Que levantas ben a testa

Como che vai, miña flor?

Desde que ti me deixaches

A cada paso, millor

non quixo tomar asento:

malo de quen se namora

de nenas de pouco tempo

pola folla do tabaco

e que veña polos homes

que non queden senón catro

Son como as augas do mar,

Que en vez de matar-me a sede

Moita máis sede me dan

Son morena, so-no tanto

Tamen o trigho é moreno

E fai o molete branco

cuarta-feira logho vén...

Domingo tarda-me un ano,

p'ra ver a quen quero ben

Eu ben sei onde a haie,

indo polo rio arriba

no muíño de meu pai.

nin canto nin cantarei-e.

Que me levan o amor,

para o servicio do rei-e.

Miña gharghanta de neve

Non vou a parte do mundo

Gharghanta, que te non leve

A pandareta na man

Se me peta na cabeza

Canto d'aqui a mañán

Anque* sexa da puleira

Que van entrar a beilare

As mozas da Canceleira

sei tocá-la pandeireta.

Tamén sei face-la burla

de quen me fai a puñeta

na sua casiña nova

que lle levan as galiñas

e ten a muller de angroda

xa se non usa, toma demónio!

non quero a tua riqueza

quero a pobreza do meu António

xa se non usa color café

non quero a tua riqueza

quero a pobreza do meu Xosé

que non 'tou na minha terra

Nunca silva me prendiue

Que non me ceivara dela

nada che quedei debendo

deches-me carta de pago

dei-ch'o recibo correndo

pon as ferreñas de punta

aghora que anda bailando

fermosura toda xunta

case, case que t'amaba

se non fora o case, case

case contigho casaba

portelo do meu quinteiro

auga da miña fontiña

sombra do meu laranxeiro

ela, de verde, non roxe

moito traballiño ten

andar atrás de quen foxe

Hei-chas de dar se as teño

Papas de millo miudo

Feitas no pote pequeno

Porque non ten que calzar

Calzaba unhas zapatillas*

Se llas deixaran roubar

regatos de tantas cores,

cando os ríos levan tanto

que farán os meus amores?

se non me caso, rabeo

que xa fagho trinta anos

prá seghada do centeo

que xa veu a barateza

van os homes a real

catro van nunha peseta

Si orballa, deixa orballar

Que por mais que chova e chova

de ti non m’hei d’apartar

anda que desaparece.

Quen ten amores non durme,

quen non os ten, adormece

'tá a raposa dando berros

Que lle tiran o pelexo

Para monetes de cregos

Se son de Vigho

Se a noite pasada

Durmin contigho

aquí non me sinto só

cantarei ao desafío

ninguén teña de min dor

Hoxe rúa ha d'haber

Ela ha de ser en Castro

Ela en Castro ha de ser

que eu che darei un piñón

Moreno, dá-m'unha aperta

da raíz do corazón

o Ecce-homo en Cerdedo

santa Apolónia en Quireza

para mozos, Sabucedo

que o moito falar é vicio

e o dar palabras ao vento

é sementar no camiño

o que non ten que vender:

vendiu o rabo da burra

por non lle dar de comer

E eu por rico te deixei

Vale máis probe con honra

Ca rico de mala lei

miña nai, non teño roupa

Casa, miña filla, casa

que unha perna tapa a outra

Adiós rapaces pequenos

Dadenos o aguinaldo

Que hasta o ano non volvemos

que parece que dá ghusto

ver este baile bailar

Que collo a culler do caldo

Bato-che coela nos dentes

quedan no rio berrando

por culpa dunha ghaliña

que ten amores co ghalo

dous olliños nun burato

ou son os do meu amor

ou son os d'alghun lagharto

miña cara de papele

Non te quero para dama

quero-te para mullere

ía responder á súa cartinha.

Que é para saber

se súa saudade é igual á minha.

Tamén ch'eu asubiaba

cando era do teu tempo

Teño sardiñas no mare

Teño unha moza bonita

Non quero máis traballare

Ou porque non sabes

Ou porque che faltan

As habelidades

Dá tres carros de madeira

Un p'ra min, outro p'ra ti

Outro para que-no queira

cartas son cartas

as palabras dos homes

todas son falsas!

Cando afeite-la barba

Afeitará-lo bighote

E volven enverdecere

Así fan amores vellos

Cando se volven a vere

a Lisboa por ghanar

Lisboa queda no eido

pra quen quere traballar

no lughariño do Outeiro

asubios e ajrús

ti non era-lo primeiro

no alto de Carvalliñas

que lle leven unhas zocas

que lle pican as espiñas

botou-ll'o bico de vidro

as mozas non beben nela

Manüel mata-se vivo

de righeiro en righeiro

pica-ll'a mosca no rabo

non pode parar no eido

un sigharro sen camisa,

un leghartiño ó sol,

un sapo morto de risa

Como can que vai perdido

Eu non che son can de caza

Que atenda por asubio

todo cheio de pintiñas

dime con quen repartiches

o cariño que me tiñas

qu'eu iso non cho desprezo

Na feira todo se vende:

cada burro, no seu prezo

que é palabra moi triste

entre dous que ben se queren

custa moito despedirse

por amar unha veleta

foi-che coma quen cambiou

pano fino por baeta

Naceu e non aparece

Meteuse na túa cara

Nos teus ollos respladece

tocar sei o violín

tamén sei facé-la burla

de que-na fagha de min

de Baiste a Rubillón

pasean os meus amores

inda que dighan que non!

botou-ll'o bico de pedra

as mozas non beben nela

Manüel todo rabea

Se soubera, non cantaba

Canto por lle dar nos ollos

A quen de min marmuraba

Eu a Dios non llo merezo

todos me din que o venda

e o meu amor non ten prezo

Caíron xuntos nun pozo

E como os dous tiñan unllas

Rabuñárons'o pescozo

Porque ela cantaba ben

Aghora morro de fame

E o cantar non me mantén

Pola miña porta andou

Seica andaba ancomodado

Que pasou e non falou

que me tiña de ver hoxe

por aghora inda non tarda

que ten a pousada lonxe

Ia-te ver ao Brasile

Mai-lo mar non ten varandas

Meu amor, por ond'ei d'ire

cara de leite batido

inda me dixeron onte

que tiña-lo anghanido

ten meu pai unha xesteira

que dá chorismas en maio

coma ghindas da ghindeira

Quen eran as da parranda

Di qu'eran as do Seixido

Porque nelas nádia manda

non é vergoña ningunha

vergoña é marmurar

da vida de cada unha

Que che veñen a pedir

Eu ben dereita me poño

Pero non os vexo vir

ramiño da tua man

e agora son a vasoira

con que ti varre-lo chan.

Hei-te de mandar á merda

Á merda t'hei de mandar

Viva quen anda d'amores!

Viva quen d'amores anda!

E mai-los que aghora vén

Pegha-ll'a rábia no corpo

Porque lle a barba non vén

vexo a casa do meu sogro

hei-lle de casar un fillo

se está de Dios* ou non morro

que xa non te quero máis

anque te coronen d'ouro

Hei-che de mandar, has d'ir

Cun fol debaixo do brazo

Coma quen ven de pedir

e as tuas son de prata

Se o teu corazón non chora

o meu tampouco se mata

que mellores tocadoras

n'as puideches ir buscar

din que non beben o viño

e debaixo do mantelo

levan o xerro escondido

ou has de parti-las pernas

ou has de sanar do teu

Tecelana xa ma dan

Teñen as pernas tolleitas

De estar a carón do chan

Deixa quedar o limónhe

Durmirás na miña cama

Perto do meu corazónhe.

teño-a de par de min

Se me perghuntan por ela

Direi-lles que non a vin

Para ir e vir de noite

A ese lughar de Loureiro

alá pola média noite

pasaremos por Limeres

feitas de madeira seca,

traioas na faltriqueira,

tocoas cando me peta.

Face-la debidamente

Para facer unha festa

As mozas de San Vicente

Non deixa d'alumear

O amor, por estar lonxe

Non deixa de m'acordar

vente, ventiño mareiro

Vente, ventiño do Norte

serás o meu compañeiro

que as quitaron das roseiras

deste lado si que as hai,

vivan as mozas solteiras!

ten a folla revirada

que lla revirou o aire

unha noite de xiada

hein-cho de dar, que o teño

o peine p'ra te peinar

e a cinta p'ra atá-lo pelo

que vou dá-la despedida

despedida coma ela

non a dei na miña vida

co mariñeiro do mar,

arma a vela, e arma a vela

e vai cara ao seu lughar

e a vaca pediu-me a erva

eu pedin-lle a erva ao campo

e o campo pediu-m'a regha

tan altiña se foi pór

por un lado ten Arcade

polo outro, Soutomaior

por ti doi-m'o corazón

que dormes con catro cabras

metidas na habitación

Esa non a saben todos

O namorar vai no rir

E máis no mirar dos ollos

non me perda-lo cariño

non che perderei a lei

miña mai do corazón

moitas mais hai polo mundo

pero como a miña non

non daba máis a pereira

unha era para o xastre

e outra para a costureira

son palabras en latín

di-me con quen t’adevirtes

cando saes d’onda min

cun vaso de cantería

Nin bebín, nin troien ághua

nin falei a quen quería

o meu amor tenme dito

que o camiño lle convénhe

i eu tamén lle respondín:

"Señor cura, destas rosas

non as ten no seu xardín."

dá-m'unha aghulla de prata,

para sacar esta espiña

do corazón, que me mata

non deixe-la boa vida

que eu ben sei dunha casada

que chora d'arrepentida

botan augha sen chover

as pulghas da tua cama

a min non m'han de morder

p'ra beilar hai qu´aprender

nós qu´andamos polo mundo

todo nos cómpre saber

levai-no, que ben se leva

levai-no, mozas, levai-no

o cantar da nosa terra

porque és fillo de rico,

pode-lo poñer ò d'reito

que eu de ti non necesito

peixe fresco e bó marisco

ide a botá-las redes

à praia de San Fransisco

abaixo, manta mollada!

Onde estean as mulleres

Os homes non valen nada

e anque anubia non chove

o meu amor está malo

e anque está malo non morre

Moza da beira do mare

Se ti queres, e eu quero

Quen no-lo ha de privare

a que vén á polavila?

Vén mirar o que se pasa

p'ra contar en doutro día

ben seria un cabaleiro

ben lle habia de quedare

un pano de seda ò cuello*

pequeniña coma un rato

e o que se meta con ela

vai levar máis que sopapos

E aperta, José

Aperta o sapato

Que che cai do pé

case, case, que t'amei

por culpa do case, case

case contigho casei

da casca dunha urceira

para me pasiar nela

desd'Alén par'A Cruxeira

Que intervás por areona

Hei-che de valdri-los zúrrios

E rosmarche na morrona

as de Buño son oleiras,

as de Carballo, modistas

e en Silván son costureiras

van xuntas à romaria

a miña viña borracha

a tua xa non se tiña

botou-ll'o bico de prata

as mozas non beben nela

Manüel todo se mata

que revolven o sentido

amar e non ser amado,

querer, e non ser querido

catro para tua nai

toma, leva-ll'estes catro

p'rò cornudo de teu pai

O tempo que t'eu amaba

Tres anos e mais un dia

Mira que cegha eu andaba!

con panos de tafetán

olliños que a min me queren

nesta terra non están

Na saia teño piollos

Como teño tanto gando

Ós viciños cán-ll'os ollos

máis hai que non nos falamos

xa o camiño bota erva

onde nós paseabamos

mazanciña colorada,

quen te viu, quen te verá,

non che puiden ve-la cara

do que non pode ghastare

inda ten un unto vello

dun porco que ha de matare

vendedora do tabaco

aghora que vai no inferno

háo de vender barato

Pasa o carro das estrelas

por riba das casas novas

Onde se dá a laranxa

Tamén se dá o limon

Tamén o sei encarrar

Tamén sei tomar amores

Tamén os sei olvidar

A miña é a de diante

Aí ven o meu mariñeiro

Ai ven o meu maleante

non ten saia nin capelo

que viva o noso de Castro

que o ten de terciopelo*

porque nacín en xaneiro

deixa vi-lo mes de maio

qu'eu subirei ò poleiro

Non se colgha na parede

O amor que non é firme

Non se fai máis caso dele

Todos miran para min

Fato de bocas abertas

Na miña vida tal vin

tantas veces, Manüel

miña cariña de rosa

meus olliños de papel

acabou-se-m'o fumare

acabaron-se-m'as falas

que tiña para che dare

e non sei dicir por que

cando se quere por algho

non é moi fondo o querer

aí vén o vento mareiro

aí vén o meu queridiño

vestido de mariñeiro

la madre que lo parió

baila na punta do pé

nas agullas dun reló

Delicada no comere

Vai-te detrás do teu amo

Qu'eu non te podo mantere

Pasadiñas por me ver

Tamén t'eu daba palabra

Doutros amores non ter

no alto de Camariñas

que lle levan os zapatos,

e lle pican as espiñas

veño da terra dourada

veño da terra dos homes

pero non veño casada

da mazán, un bocadiño,

da tua boca, unha fala

do corazón, un cariño

polo furado da porta

ti ghoberna a tua vida

que a miña nada che importa